ĵ, Ĵ
1 (décima quarta letra do alfabeto esperanto) “ĵ”, “Ĵ”. · símb. 2 Ĵ ĵaŭdo.
¨ ĵo (gram.) nome dessa letra.
Ĵaboatano (geogr.: outra denominação
do mun. Ĵaboatan-dos-Gvararapo PE) Jaboatão dos Guararapes, Jaboatão. ĵaboatan a = ĵaboatan-dos-gvararapa. ĵaboatanano = ĵaboatan-dos-gvararapano.
Ĵaboatan-dos-Gvararapo (tb. Ĵaboatano) (geogr.: mun. do estado de Pernambuco) Jaboatão dos Guararapes,
Jaboatão. Vd. Pernambuko
(‘estado’). ĵaboatan-dos-gvararapa (tb. ĵaboatana) (relativo ao mun. Ĵaboatan-dos-Gvararapo PE ou aos seus naturais ou habitantes) jaboatonense, jaboatãoense,
jaboatãozense, jaboatanense: la
ĵaboatan-dos-gvararapa (ou ĵaboatana) kulturo
estas riĉa
a cultura jaboatonense (ou jaboatãoense,
jaboatãozense, jaboatanense) é rica. ĵaboatan-dos-gvararapano
(tb. ĵaboatanano) (o natural ou habitante do mun. Ĵaboatan-dos-Gvararapo PE) jaboatonense,
jaboatãoense, jaboatãozense, jaboatanense: la ĵaboatan-dos-gvararapanoj (ou ĵaboatananoj) estas
feliĉaj os
jaboatonenses (ou jaboatãoenses,
jaboatãozenses, jaboatanenses) são felizes.
Ĵaborao (geogr.:
mun. do estado de Santa Catarina) Jaborá. Vd. Santa-Katarino (‘estado’). ĵaboraa (relativo ao mun. de Ĵaborao SC ou aos seus naturais ou
habitantes)
jaboraense. ĵaboraano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵaborao SC) jaboraense.
ĵaboto (vest.: espécie de gravata
feita de um ou mais babados superpostos, usado atualmente sobretudo na
indumentária feminina) bofes, “jabot”.
Ĵabotikabalo (geogr.: mun. do estado de
São Paulo) Jaboticabal,
Jabuticabal. Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵabotikabala (relativo ao mun. Ĵabotikabalo SP ou aos seus naturais ou habitantes) jaboticabalense,
jabuticabalense: la ĵabotikabala kulturo estas riĉa a cultura jaboticabalense é
rica. ĵabotikabalano
(o natural ou habitante do mun. Ĵabotikabalo SP) jaboticabalense,
jabuticabalense: la ĵabotikabalanoj estas feliĉaj os jaboticabalenses são felizes.
Ĵabotikatubo (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) Jaboticatubas.
Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵabotikatuba (relativo ao mun. de
Jaboticatubas MG ou aos seus naturais ou habitantes) jaboticatubense. ĵabotikatubano (o natural ou habitante do
mun. de Jaboticatubas MG) jaboticatubense.
Ĵaburuo
(geogr.:
pequeno lago no Distrito Federal) Jaburu.
ĵabutikabo (bot.: fruto da
jabuticabeira) jabuticaba. ĵabutikabarbo (bot.) =
ĵabutikabujo. ĵabutikabujo (tb. ĵabutikabarbo) (bot.: árvore da família
das mirtáceas, Myrciaria cauliflora, nativa do Brasil) jabuticabeira.
Ĵagvakvaro (geogr.: mun. do estado da
Bahia) Jaguaquara.
Vd. Baio
(‘estado’). ĵagvakvara (relativo ao mun. Ĵagvakvaro BA ou aos seus naturais ou habitantes) jaguaquarense: la ĵagvakvara kulturo estas riĉa a cultura jaguaquarense é
rica. ĵagvakvarano
(o natural ou habitante do mun. Ĵagvakvaro BA) jaguaquarense: la ĵagvakvaranoj estas feliĉaj os jaguaquarenses são felizes.
Ĵagvapitano (geogr.: mun. do estado do
Paraná) Jaguapitã.
Vd. Paranao
(‘estado’). ĵagvapitana (relativo ao mun. de Ĵagvapitano PR ou aos seus naturais ou habitantes) jaguapitãense,
jaguapitanense, jaguapitense. ĵagvapitanano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵagvapitano PR) jaguapitãense,
jaguapitanense, jaguapitense.
Ĵagvarano
(geogr.:
mun. do estado do Rio Grande do Sul) Jaguarão.
Ĵagvarario (geogr.: mun. do estado da
Bahia) Jaguarari.
Vd. Baio
(‘estado’). ĵagvararia (relativo ao mun. de Ĵagvarario BA ou aos seus naturais ou habitantes) jaguarariense: la ĵagvararia kulturo estas riĉa a cultura jaguarariense é
rica. ĵagvarariano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵagvarario BA) jaguarariense: la ĵagvararianoj estas feliĉaj os jaguararienses são felizes.
Ĵagvarasuo (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) Jaguaraçu.
Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵagvarasua (relativo ao mun. de Ĵagvarasuo MG ou aos seus naturais ou habitantes) jaguaraçuense. ĵagvarasuano (o natural ou habitante do mun. de Ĵagvarasuo MG) jaguaraçuense.
Ĵagvariaivo (geogr.: mun. do estado do
Paraná) Jaguariaíva.
Vd. Paranao
(‘estado’). ĵagvariaiva (relativo ao mun. de Ĵagvariaivo PR ou aos seus naturais ou habitantes) jaguariaivense. ĵagvariaivano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵagvariaivo PR) jaguariaivense.
Ĵagvaribo 1 (geogr.: rio do Ceará) Jaguaribe.
Ĵagvaribo 2 (geogr.: mun. do estado do Ceará) Jaguaribe. Vd. Searao (‘estado’). ĵagvariba (relativo ao mun. de Ĵagvaribo CE ou aos seus naturais ou
habitantes) jaguaribano.
ĵagvaribano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵagvaribo CE) jaguaribano.
Ĵagvariuno (geogr.: mun. do estado de
São Paulo) Jaguariúna.
Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵagvariuna (relativo ao mun. Ĵagvariuno SP ou aos seus naturais ou habitantes) jaguariunense: la ĵagvariuna kulturo estas riĉa a cultura jaguariunense é
rica. ĵagvariunano
(o natural ou habitante do mun. Ĵagvariuno SP) jaguariunense: la ĵagvariunanoj estas feliĉaj os jaguariunenses são felizes.
Ĵagvaruano (geogr.: mun. do estado do
Ceará) Jaguaruana.
Vd. Searao
(‘estado’). ĵagvaruana (relativo ao mun. de Ĵagvaruano CE ou aos seus naturais ou habitantes) jaguaruanense. ĵagvaruanano (o natural ou habitante do mun. de Ĵagvaruano CE) jaguaruanense.
Ĵagvaruno (geogr.: mun. do estado de
Santa Catarina) Jaguaruna. Vd. Santa-Katarino
(‘estado’). ĵagvaruna (relativo ao mun. de Ĵagvaruno SC ou aos seus naturais ou habitantes) jaguarunense. ĵagvarunano (o natural ou habitante do mun. de Ĵagvaruno SC) jaguarunense.
Ĵaibo (geogr.:
mun. do estado de Minas Gerais) Jaíba. Vd.
Minas-Ĵerajso (‘estado’). ĵaiba (relativo ao mun. de Ĵaibo MG ou aos seus naturais ou
habitantes) jaibense.
ĵaibano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵaibo MG) jaibense.
ĵako 1 (el.) cavilha de
conexão, plugue, “plug”, pino. 2 (vest.) =
ĵaketo.
Ĵakareio (geogr.: mun. do estado de
São Paulo) Jacareí.
Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵakareia (relativo ao mun. Ĵakareio SP ou aos seus naturais ou habitantes) jacareiense: la ĵakareia kulturo estas riĉa a cultura jacareiense é
rica. ĵakareiano
(o natural ou habitante do mun. Ĵakareio SP) jacareiense: la ĵakareianoj
estas feliĉaj
os jacareienses são felizes.
Ĵakarezinjo (geogr.: mun. do estado do
Paraná) Jacarezinho.
Vd. Paranao
(‘estado’). ĵakarezinja (relativo ao mun. Ĵakarezinjo PR ou aos seus naturais ou habitantes) jacarezinhense: la ĵakarezinja kulturo estas riĉa a cultura jacarezinhense é
rica. ĵakarezinjano
(o natural ou habitante do mun. Ĵakarezinjo PR) jacarezinhense: la ĵakarezinjanoj estas feliĉaj os jacarezinhense são felizes.
Ĵakarauo (geogr.:
mun. do estado da Paraíba) Jacaraú. Vd.
Paraibo (‘estado’). ĵakaraua (relativo ao mun. de Ĵakarauo PB ou aos seus naturais ou
habitantes) jacarauense.
ĵakarauano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵakarauo PB) jacarauense.
ĵakardo (têxt.:
tear inventado na França por Joseph Jacquard, c.1780) “jacquard”. ĵakarda 1 (têxt.:
relativo a “jackard”) de “jacquard”, “jacquar”. 2 (têxt.: tear aperfeiçoado a partir do princípio de
funcionamento daquele) “jacquard”: elektra ĵakardo “jacquard” elétrico. 3 (têxt.: diz-se de tecido feito nesse tear) de
“jacquard”, “jackard”: jakarda teksaĵo um tecido “jacquard”.
ĵaketo 1 (vest.) fraque. 2 (vest.)
casaco (de mulher). 3 (vest.) redingote, sobrecasaca, “croisé”.
Ĵakobino (geogr.: mun. do estado da
Bahia) Jacobina.
Vd. Baio
(‘estado’). ĵakobina (relativo ao mun. Ĵakobino BA ou aos seus naturais ou habitantes) jacobinense: la ĵakobina kulturo estas riĉa a cultura jacobinense é
rica. ĵakobinano
(o natural ou habitante do mun. Ĵakobino BA) jacobinense: la ĵakobinanoj
estas feliĉaj
os jacobinenses são felizes.
Ĵakuo
(geogr.:
rio do Rio Grande do Norte) Jacu.
Ĵakuio
(geogr.:
rio do Rio Grande do Sul) Jacuí.
Ĵakuipo 1 (geogr.: rio de Pernambuco) Jacuípe.
Ĵakuipo 2
(geogr.: mun. do estado de Alagoas) Jacuípe. Vd. Alagoo (‘estado’) ĵakuipa (relativo ao mun. de Ĵakuipo AL ou aos seus naturais ou
habitantes) jacuipense.
ĵakuipano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵakuipo AL) jacuipense.
Ĵakundao (geogr.: mun. do estado do
Pará) Jacundá.
Vd. Parao
(‘estado’). ĵakundaa (relativo ao mun. Ĵakundao PA ou aos seus naturais ou habitantes) jacundaense: la ĵakundaa kulturo estas riĉa a cultura jacundaense é
rica. ĵakundaano
(o natural ou habitante do mun. Ĵakundao PA) jacundaense: la ĵakundaanoj
estas feliĉaj
os jacundaenses são felizes.
Ĵakvo (pren.masc.)
Jacques, Jaques. Ĵakvino (pren.fem.) Jacqueline, Jaqueline.
Ĵakvo la Buĉisto (ou la Intestelŝirulo) Jack, o Estripador.
Ĵalo (geogr.:
mun. do estado de São Paulo) Jales. Vd.
San-Paŭlo (‘estado’). ĵala (relativo ao mun. Ĵalo SP ou aos seus naturais ou habitantes) jalesense, jaleense: la ĵala kulturo estas riĉa a cultura jalesense é rica.
ĵalano
(o natural ou habitante do mun. Ĵalo SP) jalesense, jaleense: la ĵalanoj
estas feliĉaj
os jalesenses são felizes.
ĵaluza ciumento, enciumado, com ciúme, com ciúmes, cioso, zeloso. ĵaluzi (i.) ter
ciúmes de, mostrar zelo por: ĵaluzi
pri io ter
ciúme de algo. ĵaluzo ciúme,
ciúmes, zelo. ĵaluzulo um ciumento. || esti ĵaluza pri iu ter
ciúme de alguém.
ĵaluzio 1 (arq.) gelosia.
2 veneziana, rótula, persiana.
ĵami (tr.) (rád.: impedir a
recepção dos sons de uma estação emissora, causando interferência
intencionalmente) provocar “jamming”. ĵamado (rád.: interferência
intencional em um sinal de rádio) “jamming”.
ĵamahirio (pol.: termo de origem árabe que signficia “democracia”, “república”) jamahira.
Ĵamanŝino
(geogr.:
rio do estado do Pará) Jamanxim.
Ĵambejro (geogr.:
mun. do estado de São Paulo) Jambeiro. Vd.
San-Paŭlo (‘estado’). ĵambejra (relativo ao mun. de Ĵambejro SP ou aos seus naturais ou
habitantes)
jambeirense. ĵambejrano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵambejro SP) jambeirense.
ĵamboreo (congresso internacional de
escoteiros) jamburi, “jamboree”.
Ĵano (pren.masc.) Jean,
João. Ĵaneto (pren.masc.) João.
Ĵana (pren.fem.) Janete, Joana.
Ĵanaubo (geogr.: mun. do estado de Minas Gerais) Janaúba. Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵanauba (relativo ao mun. Ĵanaubo MG ou aos
seus naturais ou habitantes) janaubense: la ĵanauba kulturo estas riĉa a cultura janaubense é rica.
ĵanaubano
(o natural ou habitante do mun. Ĵanaubo MG) janaubense: la ĵanaubanoj
estas feliĉaj
os janaubenses são felizes.
Ĵandaja-do-Sulo (tb. Suda
Ĵandajo) (geogr.: mun. do estado do
Paraná) Jandaia
do Sul. Vd. Paranao
(‘estado’). ĵandaja-do-sula (tb. sud-ĵandaja) (relativo ao mun. de Jandaia do Sul PR ou aos seus naturais ou
habitantes) jandaiense-do-sul,
jandaiense. ĵandaja-do-sulano (tb. sud-ĵandajano) (o natural ou habitante do mun. de Jandaia do Sul PR) jandaiense-do-sul, jandaiense.
Ĵandiro (geogr.: mun. do estado de São Paulo) Jandira. Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵandira (relativo ao mun. Ĵandiro SP ou aos
seus naturais ou habitantes) jandirense: la ĵandira kulturo estas riĉa a cultura jandirense é rica.
ĵandirano
(o natural ou habitante do mun. Ĵandiro SP) jandirense: la ĵandiranoj
estas feliĉaj
os jandirenses são felizes.
Ĵaneta (pren.fem.) Janete, Joana.
Ĵangado (geogr.: mun. do estado de
Mato Grosso) Jangada.
Vd. Mato-Groso
(‘estado’). ĵangada (relativo ao mun. de Ĵangado MT ou aos
seus naturais ou habitantes) jangadense. ĵangadano (o natural ou habitante do mun. de Ĵangado MT) jangadense.
Ĵan-Ĵakvo (pren.masc.) Jean-Jacques.
Ĵanuarjo (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) Januária.
Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵanuarja (relativo ao mun. Ĵanuarjo MG ou aos seus naturais ou habitantes) januarense: la ĵanuarja kulturo estas riĉa a cultura januarense é rica.
ĵanuarjano
(o natural ou habitante do mun. Ĵanuarjo MG) januarense: la ĵanuarjanoj
estas feliĉaj
os januarenses são felizes.
Ĵaperio (geogr.: mun. do estado do
Rio de Janeiro) Japeri. Vd. Rio-de-Ĵanejro
(‘estado’). ĵaperia (relativo ao mun. Ĵaperio RJ ou aos
seus naturais ou habitantes) japeriense: la ĵaperia kulturo estas riĉa a cultura japeriense é rica.
ĵaperiano
(o natural ou habitante do mun. Ĵaperio RJ) japeriense: la ĵaperianoj
estas feliĉaj
os japerienses são felizes.
Ĵapurao
(geogr.:
rio do estado do Amazonas) Japurá.
ĵaro (grande vaso de barro
cozido, próprio para manter fresca a água, o vinho, para conservar óelo etc.) pote,
jarro, jarra..
Ĵaragvao 1 (geogr.: serra do estado de
Santa Catarina) Jaraguá.
Ĵaragvao 2
(geogr.: mun. do estado de Goiás) Jaraguá.
Vd. Gojaso
(‘estado’). ĵaragvaa (relativo ao mun. Ĵaragvao GO ou aos seus naturais ou habitantes) jaraguense: la ĵaragvaa kulturo estas riĉa a cultura jaraguense é rica.
ĵaragvaano
(o natural ou habitante do mun. Ĵaragvao GO) jaraguense: la ĵaragvaanoj
estas feliĉaj
os jaraguenses são felizes.
Ĵaragvao 2 (geogr.: outra
denominação do mun. Ĵaragva-do-Sulo SC) Jaraguá do Sul, Jaraguá. ĵaragvaa = ĵaragva-do-sula. ĵaragvaano = ĵaragva-do-sulano.
Ĵaragva-do-Sulo (tb. Ĵaragvao, Suda Ĵaragvao) (geogr.: mun. do estado de
Santa Catarina) Jaraguá do Sul, Jaraguá. Vd. Santa-Katarino
(‘estado’). ĵaragva-do-sula (tb. ĵaragvaa, sud-ĵaragvaa) (relativo ao mun. Ĵaragva-do-Sulo SC ou aos seus naturais ou habitantes) jaraguaense: la ĵaragva-do-sula (ou ĵaragvaa, sud-ĵaragvaa) kulturo
estas riĉa
a cultura jaraguaense é rica. ĵaragva-do-sulano
(tb. ĵaragvaano, sud-ĵaragvaano) (o natural ou habitante do mun. Ĵaragva-do-Sulo SC) jaraguaense: la ĵaragva-do-sulanoj (ou ĵaragvaanoj, sud-ĵaragvaanoj) estas
feliĉaj os
jaraguaenses são felizes.
Ĵaramatajo (geogr.:
mun. do estado de Alagoas) Jaramataia. Vd.
Alagoo (‘estado’). ĵaramataja (relativo ao mun. de Jaramataia AL ou aos seus naturais ou habitantes) jaramataiense. ĵaramatajano (o natural ou habitante do mun. de Jaramataia AL) jaramataiense.
Ĵardino (geogr.:
mun. do estado do Ceará) Jardim. Vd. Searao
(‘estado’). ĵardina (relativo ao mun. de Ĵardino CE ou aos
seus naturais ou habitantes) jardinense. ĵardinano (o natural ou habitante do mun. de Ĵardino CE) jardinense.
Ĵardinopolo (geogr.:
mun. do estado de São Paulo) Jardinópolis. Vd. San-Paŭlo (‘estado’). ĵardinopola (relativo ao mun. Ĵardinopolo SP ou aos seus naturais ou habitantes) jardinopolense: la ĵardinopola kulturo estas riĉa a cultura jardinopolense é
rica. ĵardinopolano
(o natural ou habitante do mun. Ĵardinopolo SP) jardinopolense: la ĵardinopolanoj estas feliĉaj os jardinopolenses são felizes.
ĵargono 1 (ling.: língua
formada de elementos de várias línguas, falada para fins de intercomunicação
prática e imediata entre falantes de diferentes línguas) língua franca, língua geral, jargão. 2 = slango. 3 (fala
ou vocabulário próprio de um grupo determinado de pessoas) jargão,
calão. 4 (p.ext.) caçanje, gíria, calão,
geringonça, “slang”, jargão, algaravia.
ĵargoni (i.) 1 falar
em língua franca. 2 algaraviar.
Ĵario
(geogr.:
rio do estado do Amapá) Jari.
ĵartelo (vest.: tira que parte do
espartilho ou da cinta e que serve para manter esticadas as meias) pegador
de meia, liga, jarreteira. ĵartelzono (vest.: peça íntima feminina
que consta de uma pequena cinta (‘faixa’) dotada de quatro tiras elásticas
(‘ligas’) com dispositivos para segurar as meias compridas) cinta-liga.
Ĵaruo (geogr.: mun. do estado de
Rondônia) Jaru. Vd. Rondonjo
(‘estado’). ĵarua (relativo ao mun. Ĵaruo RO ou aos
seus naturais ou habitantes) jaruense: la ĵarua kulturo estas riĉa a cultura jaruense é rica. ĵaruano (o natural ou habitante do mun. Ĵaruo RO) jaruense: la ĵaruanoj
estas feliĉaj
os jaruenses são felizes.
Ĵasinto-Maŝado (geogr.: mun. do estado de
Santa Catarina) Jacinto Machado. Vd. Santa-Katarino
(‘estado’).
ĵasinto-maŝada (relativo ao mun. de Jasinto-Maŝado SC ou aos seus naturais ou habitantes) jacinto-machadense. ĵasinto-maŝadano (o natural ou habitante do
mun. de Jasinto-Maŝado SC) jacinto-machadense.
Ĵataio (geogr.: mun. do estado de
Goiás) Jataí.
Vd. Gojaso
(‘estado’). ĵataia (relativo ao mun. Ĵataio GO ou aos
seus naturais ou habitantes) jataiense: la ĵataia kulturo estas riĉa a cultura jataiense é rica.
ĵataiano
(o natural ou habitante do mun. Ĵataio GO) jataiense: la ĵataianoj
estas feliĉaj
os jataienses são felizes.
Ĵataizinjo (geogr.: mun. do estado do Paraná) Jataizinho. Vd. Paranao (‘estado’). ĵataizinja (relativo ao mun. de Ĵataizinjo PR ou aos seus naturais ou
habitantes)
jatainhense, jataizinhense. ĵataizinjano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵataizinjo PR) jatainhense,
jataizinhense.
Ĵauo (geogr.:
mun. do estado de São Paulo) Jaú. Vd.
San-Paŭlo (‘estado’). ĵaua (relativo ao mun. Ĵauo SP ou aos seus naturais ou habitantes) jauense: la ĵaua kulturo estas riĉa a cultura jauense é rica. ĵauano (o natural ou habitante do mun. Ĵauo SP) jauense: la ĵauanoj
estas feliĉaj
os jauenses são felizes.
ĵaŭ abrev.
de ĵaŭdo.
Ĵaŭ abrev.
de ĵaŭdo.
ĴAŬ abrev.
de ĵaŭdo.
ĵaŭdo (dia da semana entre a
quarta-feira e a sexta-feira; símb.: Ĵ; abrev.: ĵaŭ, Ĵaŭ, ĴAŬ) quinta-feira, quinta. ¨ sankta ĵaŭdo (catol.: quinta-feira da Semana Santa) Quinta-Feira
Santa, Quinta-Feira Maior. || en la triĵaŭda semajno no dia de São Nunca.
Ĵavario
(geogr.:
rio do estado do Amazonas) Javari.
ĵazo (mús.: música moderna de origem negro-americana) “jazz”. ĵaztrupo banda de jazz, “jazz-band”. ¨ freŝa ĵazo (mús.) “cool jazz”.
Ĵekieo (geogr.: mun. do estado da
Bahia) Jequié.
Vd. Baio
(‘estado’). ĵekiea (relativo ao mun. Ĵekieo BA ou aos
seus naturais ou habitantes) jequieense: la ĵekiea kulturo estas riĉa a cultura jequieense é rica.
ĵekieano
(o natural ou habitante do mun. Ĵekieo BA) jequieense: la ĵekieanoj
estas feliĉaj
os jequieenses são felizes.
ĵekirito (bot.: liana da família das
leguminosas, Abrus precatorius) jequiriti, fruta-de-conta.
Ĵekitinjonjo
(geogr.:
rio do estado de Minas Gerais) Jequitinhonha.
ĵeleo (cul.) geleia. ¨ ĵeleo el pomoj (cul.) geleia de maçã.
Ĵeremoabo (geogr.:
mun. do estado da Bahia) Jeremoabo. Vd.
Baio (‘estado’). ĵeremoaba (relativo ao mun. Ĵeremoabo BA ou aos seus naturais ou habitantes) jeremoabense: la ĵeremoaba kulturo estas riĉa a cultura jeremoabense é
rica. ĵeremoabano
(o natural ou habitante do mun. Ĵeremoabo BA) jeremoabense: la ĵeremoabanoj estas feliĉaj os jeremoabenses são felizes.
Ĵeromo (pren.masc.) Jerônimo. Vd. Hieronimo.
Ĵersejo (geogr.)
= Ĵerzejo.
ĵerzo (têxt.: tecido de malha,
muito maleável e escorregadio, confeccionado em lã, algodão ou fio sintético) jérsei,
“jersey”. flavaĵerzulo (desp.: o ciclista que usa a
malha amarela da corrida “Le Tour de France”) o “maillot jaune”. ¨ flava
ĵerzo (desp.: malha amarela usada
pelo ciclista que encabeça cada etapa da corrida anual “Le Tour de France”) “le maillot jaune”.
Ĵerzejo (geogr.:
a maior e mais povoada das ilhas anglo-normandas, no canal da Mancha) Jérsei,
Jersey. Vd. Nov-Ĵerzejo. ¨ ĵerzeja bovinraso (zool.: raça de gado
leiteiro proveniente da ilha de Jérsei) jérsei.
ĵeti (tr.) 1 lançar,
atirar, arremessar, jogar: ĵeti
rigardon lançar um olhar. 2 disparar:
de la alia flanko oni ĵetis
ŝtonojn do
outro lado disparavam pedras. ŝi ĵetis
al li minacan rigardon ela disparou-lhe um olhar ameaçador. ĵeto arremesso.
ĵetadi (tr.) lançar duradoura ou repetidamente.
ĵetado (ação continuada ou repetida de lançar) lançamento.
ĵetaĵo projétil. ĵetegi (tr.) lançar (ou arremessar)
com força. ĵetfermi (tr.) fechar com estrondo (porta,
gaveta etc.): indignigite li ĵetfermis post si la pordon kaj foriris indignado, fechou com estrondo
a porta atrás de si e saiu. ĵetiĝi (tb. sin ĵeti) lançar-se, atirar-se. ĵetilo funda.
ĵetkubo dado (de jogar). ĵetlanco azagaia, dardo, amento. ĵetujo (lud.: recipiente,
geralmente de couro, em forma de copo, usado para serem misturados os dados,
antes de lançados) copo. deĵeti (tr.)
1 abater, lançar por terra: la
ĉevalo deĵetis la rajdanton o cavalo lançou por terra o
cavaleiro. 2 tirar de si: deĵetante
la ŝuojn ŝi eniris gaje en la domon tirando os sapatos, ela entrou alegremente na
casa. disĵeti (tr.) 1
(jogar em várias direções) espalhar, dispersar: li
alproksimiĝis kaj disĵetis la monerojn sur
la tablon chegou
e espalhou as moedas sobre a mesa. 2 despedir: la
luno diŝjetis sian lumon sur la teron a lua despedia sua luz sobre
a terra. 3 disseminar. disĵetiĝi dispersar-se. ekĵeti (tr.) lançar (ou arremessar)
subitamente. elĵeti (tr.)
1 expelir, lançar de si, lançar para fora: la
vulkano elĵetis fajron kaj
ŝtonojn o
vulcão lançava fogo e pedras. 2 excluir: la
parlamento elĵetis el la leĝo
tiun paragrafon o
parlamento excluiu da lei aquele parágrafo. elĵetaĵo (tb. forĵetindaĵo, forĵetaĵo) refugo.
elĵetiĝi ejetar-se: antaŭ ol lia
aviadilo koliziis, la piloto
sukcesis elĵetiĝi antes que seu avião colidisse, o piloto
conseguiu ejetar-se. elĵetisto
(indivíduo encarregado da
vigilância e manutenção da ordem em casas de diversão) leão-de-chácara, leão-de-pedra. elĵetulo (pessoa mantida à margem da sociedade ou excluída
do convívio social) excluído, pária: nun
li vagas kun aliaj sociaj elĵetuloj agora ele vaga com outros excluídos sociais. fajrelĵeta (fig.: que lança chamas) flamejante, chamejante: liaj
nigraj, fajrelĵetaj
okuloj seus
olhos negros e flamejantes. flamĵetilo (mil.) lança-chamas. forĵeti (tr.)
atirar,
deitar fora, arrojar, arremessar. forĵeto (ação
de lançar para longe) lançamento. forĵetado (ação
continuada de lançar para longe) lançamento. forĵetaĵo resíduo, refugo, lixo, rebotalho: forĵetaĵoj de uzinoj resíduos de usinas.
forĵetiĝi disparar: pro timo la knabo forĵetiĝis
hejmen por
causa do medo, o menino disparou para casa. haŭtdeĵetado ação pela qual as serpentes lançam fora sua pele, troca
de pele. lumĵetilo 1 (aparelho para projetar raios luminosos) projetor, holofote. 2 (tb.
reflektoro) (autom.) farol. reĵeti (tr.) 1 tornar
a lançar, relançar, rearremessar: li prenis la bumerangon kaj reĵetis ĝin pegou o bumerangue e
relançou-o. 2 lançar
de volta, devolver lançando: li ricevis
la pilkon kaj tuj reĵetis ĝin recebeu a bola e
imediatamente a devolveu. 3 refletir. subĵeti (tr.)
submeter rápida ou violentamente: post la militfino li subĵetis la popolon al sklaveco terminada
a guerra, submeteu a população à escravidão. superĵeti (tr.)
cobrir alguém com grande quantidade de alguma coisa: superĵeti iun per insultoj cobrir alguém de insultos.
surĵeti (tr.) lançar
(ou jogar) sobre: surĵeti kovrilon sur la liton
jogar um lençol sobre a cama. ŝtonĵetilo funda. transĵetiĝi
(tr.) lançar-se por sobre algo: unu sola ondo transĵetiĝis
super ŝi uma
única onda lançou-se por sobre ela. ¨ ĵeti rigardon lançar um olhar. ĵeto per
ŝovelilo
(técn.) tiro de pá. sin ĵeti lançar-se, atirar-se. sin
ĵetadi lançar-se (ou atirar-se) repetidamente.
sin ĵetegi precipitar-se, lançar-se com força. || priĵeti iun per io (tr.) atacar alguém com algo: priĵeti iun per koto atacar alguém com lama. priĵeti iun per ŝtonoj atacar alguém com pedras,
apedrejar alguém, lapidar alguém.
ĵeteo (bail.: passo de balé, pulo que consiste
em mover ou projetar um dos pés em qualquer direção, levantando o outro ao
mesmo tempo e apoiando o corpo ora numa perna, ora noutra) “jeté”.
ĵetono 1 (lud.: peça de metal ou de outro material com que se
marcam os pontos no jogo) ficha, tento, jetom. 2 (peça de metal ou de outro material que se usa, em
vez de moeda, para fazer funcionar certos aparelhos ou em outros serviços) ficha.
ĵibo (náut.: vela triangular de
embarcação) giba.
ĵigo 1 (dnç.: dança inglesa do
séc. 16, em compasso binário) giga. 2 (mús.: composição instrumental
com as características dessa dança) giga. 3 (lud.) = puzlo.
ĵiloo 1 (bot.: fruto do jiloeiro) jiló. 2 (bot.: planta herbácea
da família das solanáceas, Solanum gilo) jiló, jiloeiro. ĵiloplanto (bot.) = jiló (Solanum gilo). ĵiloplantejo (bot.: plantação de jilós) jiloal, jilozal.
ĵinrikŝo = rikiŝo.
ĵinso (vest.) = ĝinzo.
ĵipo (autom.: pequeno veículo motorizado, versátil, de tração nas
quatro rodas) jipe, “jeep”. ĵipego (tb. 4x4) jipe 4x4.
Ĵi-Paranao 1 (geogr.: mun. do estado de Rondônia) Ji-Paraná, Jiparaná. Vd. Rondonjo (‘estado’). ĵi-paranaa (relativo ao mun. Ĵi-Paranao RO ou aos seus naturais ou habitantes) ji-paranaense, jiparanaense:
la ĵi-paranaa kulturo estas riĉa a cultura ji-paranaense é
rica. ĵi-paranaano
(o natural ou habitante do mun. Ĵi-Paranao RO) ji-paranaense,
jiparanaense: la ĵi-paranaanoj estas feliĉaj os ji-paranaenses são felizes.
Ĵi-Paranao 2 (geogr.: rio do estado de Rondônia) Ji-Paraná.
Ĵiraŭ-do-Ponsiano (geogr.: mun. do estado de
Alagoas) Girau
do Ponciano, Jirau do Ponciano. Vd. Alagoo
(‘estado’). ĵiraŭ-do-ponsiana (relativo ao mun. Ĵiraŭ-do-Ponsiano AL ou aos seus naturais ou habitantes) girauense, ponciense,
poncianense: la ĵiraŭ-do-ponsiana kulturo estas riĉa a cultura girauense é rica.
ĵiraŭ-do-ponsianano
(o natural ou habitante do mun. Ĵiraŭ-do-Ponsiano AL) girauense,
ponciense, poncianense:
la ĵiraŭ-do-ponsiananoj estas feliĉaj os girauenses são felizes.
Ĵoakin-Gomo (geogr.: mun. do estado de
Alagoas) Joaquim
Gomes. Vd. Alagoo (‘estado’). ĵoakin-goma (relativo ao mun. de Ĵoakin-Gomo AL ou aos seus naturais ou
habitantes) joaquinense,
juruquense. ĵoakin-gomano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵoakin-Gomo AL) joaquinense,
juruquense.
Ĵoan-Alfredo (geogr.: mun. do estado de
Pernambuco) João
Alfredo. Vd. Pernambuko
(‘estado’). ĵoan-alfreda (relativo ao mun. de Ĵoan-Alfredo PE ou aos seus naturais ou habitantes) alfredense, joão-alfredense:
la ĵoan-alfreda kulturo estas riĉa a cultura alfredense (ou joão-alfredense) é rica. ĵoan-alfredano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵoan-Alfredo PE) alfredense,
joão-alfredense: la ĵoan-alfredanoj estas feliĉaj os alfredenses (ou joão-alfredenses) são felizes.
Ĵoanezjo (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) Joanésia.
Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵoanezja (relativo ao mun. de Ĵoanezjo MG ou aos seus naturais ou habitantes) joanense, joanesense. ĵoanezjano (o natural ou habitante do mun. de Ĵoanezjo MG) joanense, joanesense.
Ĵoan-Kamaro (geogr.: mun. do estado do
Rio Grande do Norte) João Câmara. Vd. Norda
Rio-Grando (‘estado’). ĵoan-kamara (relativo ao mun. de Ĵoan-Kamaro RN ou aos seus naturais ou habitantes) camarense. ĵoan-kamarano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵoan-Kamaro RN) camarense.
Ĵoan-Lisboo (geogr.: mun. do estado do
Maranhão) João
Lisboa. Vd. Maranjano (‘estado’). ĵoan-lisboa (relativo ao mun. de João Lisboa MA ou aos seus naturais ou habitantes)
joão-lisboense,
joão-lisboeta. ĵoan-lisboano (o natural ou habitante do
mun. de João Lisboa MA) joão-lisboense, joão-lisboeta.
Ĵoan-Monlevado (tb. Monlevado) (geogr.:
mun. do estado de Minas Gerais) João Monlevade, Monlevade. Vd. Minas-Ĵerajso (‘estado’). ĵoan-monlevada (tb. monlevada) (relativo ao mun. Ĵoan-Monlevado MG ou aos seus naturais ou habitantes) monlevadense, joão-monlevadino:
la ĵoan-monlevada (ou monlevada) kulturo estas riĉa a cultura monlevadense é
rica. ĵoan-monlevadano
(tb.
monlevadano) (o natural ou habitante do mun. Ĵoan-Monlevado MG) monlevadense,
joão-monlevadino: la ĵoan-monlevadanoj (ou monlevadanoj) estas feliĉaj os monlevadenses são felizes.
Ĵoanpesoo
(evi., geogr.) =
Ĵoan-Pesoo (‘mun. da PB’). ĵoanpesoa = ĵoan-pesoa. ĵoanpesoano =
ĵoan-pesoano.
Ĵoan-Pesoo (geogr.: mun. do Brasil,
cap. do estado da Paraíba) João Pessoa. Vd. Paraibo
(‘estado’). ĵoan-pesoa (relativo ao mun. Ĵoan-Pesoo PB ou aos seus naturais ou habitantes) pessoense, joão-pessoense: la ĵoan-pesoa kulturo estas riĉa a cultura pessoense (ou joão-pessoense) é rica. ĵoan-pesoano
(o natural ou habitante do mun. Ĵoan-Pesoo PB) pessoense,
joão-pessoense: la ĵoan-pesoanoj estas feliĉaj os pessoenses (ou joão-pessoenses) são felizes.
Ĵoan-Pinjejro (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) João
Pinheiro. Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵoan-pinjejra (relativo ao mun. Ĵoan-Pinjejro MG ou aos seus naturais ou habitantes) pinheirense: la ĵoan-pinjejra kulturo estas riĉa a cultura pinheirense é
rica. ĵoan-pinjejrano
(o natural ou habitante do mun. Ĵoan-Pinjejro MG) pinheirense: la ĵoan-pinjejranoj estas feliĉaj os pinheirenses são felizes.
Ĵoasabo (geogr.: mun.
do estado de Santa Catarina) Joaçaba. Vd. Santa-Katarino
(‘estado’). ĵoasaba (relativo ao mun. de Joaçaba
SC ou aos seus naturais ou habitantes) joaçabense. ĵoasabano (o natural ou habitante do mun. de Joaçaba SC) joaçabense.
Ĵoinvilo (evi., geogr.) = Ĵojnvilo (‘mun. de SC’).
Ĵojnvilo (geogr.:
mun. do estado de Santa Catarina) Joinville, Joinvile. Vd. Santa-Katarino (‘estado’). ĵojnvila (relativo ao mun. Ĵojnvilo SC ou aos seus naturais ou habitantes) joinvilense: la ĵojnvila kulturo estas riĉa a cultura joinvilense é
rica. ĵojnvilano
(o natural ou habitante do mun. Ĵojnvilo SC) joinvilense: la ĵojnvilanoj
estas feliĉaj
os joinvilenses são felizes.
Ĵoka-Klaŭdino (geogr.:
mun. do estado da Paraíba) Joca Claudino. Vd. Paraibo (‘estado’). ĵoka-klaŭdina (relativo ao mun. de Ĵoka-Klaŭdino PB ou aos seus naturais ou habitantes) joca-claudinense. ĵoka-klaŭdinano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵoka-Klaŭdino PB) joca-claudinense.
ĵokeo (turfe: homem que monta animais
em corridas de cavalos) jóquei, “jockey”. ĵokeino (turfe: mulher que monta
animais em corridas de cavalos) joqueta.
ĵokero (lud.:
carta com figura distinta, que não pertence a nenhum dos quatro naipes e que equivale
a um curinga) curingão, curinga.
ĵongli (i.) escamotear, fazer
peloticas, fazer malabarismos, prestidigitar. ĵonglado jogo de mão, pelotica,
malabarismo, prestidigitação. ĵonglaĵo pelotica. ĵonglisto pelotiqueiro, jogral,
saltimbanco. forĵongli (tr.) fazer desaparecer algo da
vista dos espectadores, sem deixar perceber como.
ĵonko (mar.: embarcação
chinesa a vela, ou movida a motor, com popa mais elevada que a proa) junco.
ĵoruro (teat.:
gênero japonês de narrativa épica sobre feitos históricos ou lendários, em que
o canto e a declamação se acham estreitamente ligados) “joruri”.
ĵosi (tr.) (hort.) cobrir provisoriamente de terra as raízes de mudas de plantas para
conservá-las vivas até a replantação.
Ĵoze-Bonifasjo (geogr.: mun. do estado de
São Paulo) José
Bonifácio. Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵoze-bonifasja (relativo ao mun. de Ĵoze-Bonifasjo SP ou aos seus naturais ou habitantes) bonifaciano, bonifacense,
joseense. ĵoze-bonifasjano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵoze-Bonifasjo SP) bonifaciano,
bonifacense, joseense.
Ĵoze-de-Frejto (geogr.: mun. do estado do
Piauí) José
de Freitas. Vd. Piaŭio
(‘estado’). ĵoze-de-frejta (relativo ao mun. Ĵoze-de-Frejto PI ou aos seus naturais ou habitantes) freitense: la ĵoze-de-frejta kulturo estas riĉa a cultura freitense é rica.
ĵoze-de-frejtano
(o natural ou habitante do mun. Ĵoze-de-Frejto PI) freitense: la ĵoze-de-frejtanoj estas feliĉaj os freitenses são felizes.
Ĵuaro (geogr.: mun. do estado de
Mato Grosso) Juara.
Vd. Mato-Groso
(‘estado’). ĵuara (relativo ao mun. de Ĵuaro MT ou aos seus
naturais ou habitantes) juarense. ĵuarano
(o natural ou habitante do mun. de Ĵuaro MT) juarense.
Ĵuarez-Tavoro (geogr.: mun. do estado da Paraíba)
Juarez
Távora. Vd. Paraibo
(‘estado’). ĵuarez-tavora (relativo ao mun. de Ĵuarez-Tavoro PB ou aos seus naturais ou habitantes) tavorense. ĵuarez-tavorano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵuarez-Tavoro PB) tavorense.
Ĵuatubo (geogr.: mun. do estado de
Minas Gerais) Juatuba.
Vd. Minas-Ĵerajso
(‘estado’). ĵuatuba (relativo ao mun. de Ĵuatubo MG ou aos
seus naturais ou habitantes) juatubense. ĵuatubano (o natural ou habitante do mun. de Ĵuatubo MG) juatubense.
Ĵuazejro 1 (geogr.: mun. do estado da Bahia) Juazeiro. Vd.
Baio (‘estado’), Norda
Ĵuazejro (‘mun. do CE’). ĵuazejra (relativo ao mun. Ĵuazejro BA ou aos seus naturais ou habitantes) juazeirense: la ĵuazejra kulturo estas riĉa a cultura juazeirense é
rica. ĵuazejrano
(o natural ou habitante do mun. Ĵuazejro BA) juazeirense: la ĵuazejranoj
estas feliĉaj
os juazeirenses são felizes.
Ĵuazejro 2
(geogr.: outra denominação do mun. Ĵuazejro-do-Norto CE) Juazeiro
do Norte, Juazeiro. ĵuazejra = ĵuazejro-do-norta. ĵuazejrano =
ĵuazejro-do-nortano.
Ĵuazejro-do-Norto (tb. Norda Ĵuazejro) (geogr.: mun. do estado do Ceará) Juazeiro do Norte. Vd. Searao (‘estado’). ĵuazejro-do-norta (tb. nord-ĵuazejra) (relativo ao mun. Ĵuazejro-do-Norto CE ou aos seus naturais ou habitantes) juazeirense: la ĵuazejro-do-norta (ou nord-ĵuazejra) kulturo
estas riĉa
a cultura juazeirense é rica. ĵuazejro-do-nortano
(tb. nord-ĵuazejrano) (o natural
ou habitante do mun. Ĵuazejro-do-Norto CE) juazeirense: la ĵuazejro-do-nortanoj (ou nord-ĵuazejranoj) estas feliĉaj os juazeirenses são felizes.
ĵudo (desp.: sistema de luta
corporal que constitui uma modalidade do antigo jiu-jitsu) judô. ĵudisto (desp.:
pessoa que luta judô) judoca. ĵudovesto (desp.: uniforme para a prática do judô) “judogi”, uniforme de judô.
Ĵuino (geogr.: mun. do estado de
Mato Grosso) Juína.
Vd. Mato-Groso
(‘estado’). ĵuina (relativo ao mun. Ĵuino MT ou aos
seus naturais ou habitantes) juinense: la ĵuina kulturo estas riĉa a cultura juinense é rica. ĵuinano (o natural ou habitante do mun. Ĵuino MT) juinense: la ĵuinanoj
estas feliĉaj
os juinenses são felizes.
Ĵuizdeforo
(inv., geogr.) = Ĵuiz-de-Foro (‘mun. de MG’). ĵuizdefora = ĵuiz-de-fora. ĵuizdeforano = ĵuiz-de-forano.
Ĵuiz-de-Foro (geogr.:
mun. do estado de Minas Gerais) Juiz de Fora. Vd. Minas-Ĵerajso (‘estado’). ĵuiz-de-fora (relativo ao mun. Ĵuiz-de-Foro MG ou aos seus naturais ou habitantes) juiz-forano, juiz-forense,
juiz-de-forano: la ĵuiz-de-fora kulturo estas riĉa a cultura juiz-forana (ou juiz-forense, juiz-de-forana)
é rica. ĵuiz-de-forano
(o natural ou habitante do mun. Ĵuiz-de-Foro MG) juiz-forano,
juiz-forense, juiz-de-forano:
la ĵuiz-de-foranoj estas feliĉaj os juiz-foranos (ou juiz-forenses, juiz-de-foranos)
são felizes.
ĵuĵicuo (desp.: método japonês
de defesa pessoal que envolve movimentos de destreza e habilidade e não de
força física) jiu-jítsu.
ĵuĵuo (mús.: certo estilo
musical da Nigéria) juju.
Ĵukitibo (geogr.: mun. do estado de São Paulo) Juquitiba. Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵukitiba (relativo ao mun. de Juquitiba SP ou aos seus naturais ou habitantes) juquitibense, juquitibano. ĵukitibano (o natural ou habitante do mun. de Juquitiba SP) juquitibense, juquitibano.
ĵulo (fís., metr.: unidade de
energia ou trabalho no Sistema Internacional; símb.: J) joule. megaĵulo (fís., metr.: unidade de
energia ou trabalho no Sistema Internacional, equivalente a um milhão de
joules; símb.: MJ) megajoule. ¨ ĵulo per kelvino (fís., metr.: unidade de capacidade calorífica no Sistema
Internacional; símb.: J/K) joule
por kelvin (J/K).
Ĵumada (cron.:
nome de dois meses do calendário islâmico) jumada. ¨ Ĵumada 1 (cron.:
quinto mês do calendário islâmico) jumada I. Ĵumada 2 (cron.:
sexto mês do calendário islâmico) jumada II.
Ĵundiao (geogr.: mun. do estado de
Alagoas) Jundiá.
Vd. Alagoo
(‘estado’). ĵundiaa (relativo ao mun. de Jundiá AL ou aos seus naturais ou habitantes) jundiaense. ĵundiaano (o natural ou habitante do mun. de Jundiá AL) jundiaense.
Ĵundiaio (geogr.: mun. do estado de
São Paulo) Jundiaí.
Vd. San-Paŭlo
(‘estado’). ĵundiaia (relativo ao mun. Ĵundiaio SP ou aos seus naturais ou habitantes) jundiaiense: la ĵundiaia kulturo estas riĉa a cultura jundiaiense é
rica. ĵundiaiano
(o natural ou habitante do mun. Ĵundiaio SP) jundiaiense: la ĵundiaianoj
estas feliĉaj
os jundiaienses são felizes.
Ĵunkejro (geogr.: mun. do estado de
Alagoas) Junqueiro.
Vd. Alagoo. ĵunkejra (relativo ao mun. de Junqueiro AL ou aos seus naturais ou habitantes) junqueirense. ĵunkejrano (o natural ou habitante do mun. de Junqueiro AL) junqueirense.
Ĵunko-do-Seridoo (geogr.: mun. do estado da
Paraíba) Junco
do Seridó. Vd. Paraibo
(‘estado’). ĵunko-do-seridoa (relativo ao mun. de Ĵunko-do Seridoo PB ou aos seus naturais ou habitantes) juncoense, seridoense. ĵunko-do-seridoano (o natural ou habitante do
mun. de Ĵunko-do
Seridoo PB) juncoense, seridoense.
Ĵuparanano
(geogr.:
lagoa do estado do Espírito Santos) Juparanã.
ĵuri (tr.) jurar, prestar
juramento. ĵuro juramento,
jura. ĵurigi (tb. ĵurligi) ajuramentar. ĵurrompi (i.) perjurar.
forĵuri (tr.) (tb. deĵuriĝi) abjurar. jeĵuri (tr.) (tb. kunĵuri) conspirar. ¨ Hipokrata ĵuro juramento de Hipócrates, juramento
hipocrático. || ĵuri per la barbo de la Profeto jurar pelas barbas do
profeta.
Ĵuraso 1 (geogr.: cadeia de
montanhas da França e da Suíça que se estende à Alemanha) Jura. 2 (geogr.: departamento
da França) Jura. 3 (geogr.: cantão da Suíça) Jura. 4 ĵuraso (geol.)
= ĵurasio.
ĵurasio (geol.: segundo período
da era mesozoica) jurássico.
Ĵurasia
Parko (cin.: filme de Steven Spielberg) Parque
dos Dinossauros, “Jurassic Park”.
ĵurio (jur.) júri, tribunal
popular. ĵuriano (membro de um júri) jurado.
Ĵuripirango (geogr.:
mun. do estado da Paraíba) Juripiranga. Vd.
Paraibo. ĵuripiranga (relativo ao mun. de
Juripiranga PB ou aos seus naturais ou habitantes) juripiranguense. ĵuripirangano (o natural ou habitante do
mun. de Juripiranga PB) juripiranguense.
ĵurnalo jornal, diário. ĵurnalaĉo jornaleco. ĵurnalisto jornalista. ĵurnalistiko (técnica
de redação de jornal) jornalismo. ĵurnalvendisto jornaleiro. ¨ gonza ĵurnalismo jornalismo gonzo.
Ĵuruao
(geogr.:
rio do estado do Amazonas) Juruá.
Ĵurueno
(geogr.:
rio do estado de Mato Grosso) Juruena.
Ĵurutio (geogr.:
mun. do estado do Pará) Juruti. Vd. Parao
(‘estado’). ĵurutia (relativo ao mun. Ĵurutio PA ou aos
seus naturais ou habitantes) jurutiense: la ĵurutia kulturo estas riĉa a cultura jurutiense é rica.
ĵurutiano
(o natural ou habitante do mun. Ĵurutio PA) jurutiense: la ĵurutianoj
estas feliĉaj
os jurutienses são felizes.
ĵus adv. agora
mesmo, há pouco, nesse instante, nesse momento (passado), de fresco, recém–.
ĵusa recente.
ĵusnaskita recém-nascido. ĵusnaskito recém-nascido (subst.). ĵusveninta recém-chegado. ¨ ĵus –i acabar de +inf.: ĵus alveni acabar de chegar; mi ĵus manĝis acabei de almoçar.
Ĵusimejro (geogr.: mun. do estado de
Mato Grosso) Juscimeira.
Vd. Mato-Groso
(‘estado’). ĵusimejra (relativo ao mun. de Juscimeira MT ou aos seus naturais ou habitantes) juscimeirense. ĵusimejrano (o natural ou habitante do mun. de Juscimeira MT) juscimeirense.
Ĵutaio
(geogr.:
rio do estado do Amazonas) Jutaí.
Ĵuturnaibo
(geogr.:
lagoa do estado do Rio de Janeiro) Juturnaíba.